Mục lục nội dung
1. HẠT MẮC KHÉN LÀ GÌ ?
Hạt mắc khén được ví như “Hạt Tiêu rừng”, nhưng chúng có vị thơm đặc biệt khác nhau. Theo đúng tiếng Thái (trắng) thì ta phải phát âm là MÁ KHÉN (chữ MÁ phát âm nhẹ dấu sắc thôi, là đúng tiếng Thái rồi đấy), nhưng thôi, tôi cứ theo cách đa số người tiêu dùng tiếng Phổ thông, gọi là MẮC KHÉN cho dễ hiểu.
Mắc Khén là cây thân gỗ, cao, to. Hoa ra thành từng chùm (giống như Hoa Xoan vậy), hàng năm đến tháng 11 Dương Lịch là hoa đậu thành Quả, chín, đây chính là thời khắc thu hoạch, bà con trèo, bẻ từng chùm rồi để chỗ râm mát, hoặc treo lên gác bếp dùng cả năm.

Hạt Mắc Khén được coi là vong hồn của ẩm thực Tây Bắc bởi toàn bộ các món ăn của đồng bào dân tộc Thái ở Tây Bắc đều tiêu dùng Mắc Khén khiến cho gia vị! Mắc Khén có mùi thơm nồng nàn, thơm gấp đa dạng lần hạt Tiêu, và đặc thù nhất là cảm giác “tê lưỡi” khi ăn & nếm thử hạt Khén, hệt như lúc chúng ta bị mẫu điện 3 hoặc 5 vôn chạm vào lưỡi vậy.
Hạt Mắc Khén tươi có màu xanh! Nếu tiêu dùng ngay lúc tươi này có mùi vị thơm ngon nhất. Nhưng ko bảo quản được lâu, cần buộc phải sau lúc hái xong, ta nên phơi khô. Sau khi phơi khô. Quả Mắc Khén sẽ nở ra như thế này, bên trong mang hạt màu đen.
2. SỬ DỤNG MẮC KHÉN NHƯ THẾ NÀO?
Gia vị, hiển nhiên rồi, Hạt Mắc Khén là gia vị (như Hạt Dổi vậy)! Các món nướng (như cá nướng, làm thịt nướng…) của Tây Bắc mà không với Mắc Khén thì đâu còn là đặc sản Tây Bắc, với thêm đồ vật hạt này, cá nướng ngon hơn gấp vạn lần, các chưng ạ. Chi tiêt bí quyết sử dụng, các bác xem hình sau nhé:
CHÚ Ý: Không bắt buộc cho quá nhiều Hạt Mắc Khén, món ăn của ta sẽ bị đắng. Hãy cho một lượng vừa phải. Rồi lúc ăn, giả dụ chưa thấy ưng ý, ta hãy pha thêm hạt Khén mang nước chấm hoặc trộn mang Bột Canh để chấm thêm.
– MÓN NƯỚNG: Mắc khén siêu hợp có những món nướng! Tẩm một chút mắc khén vào Cá hoặc Thịt rồi nướng thì với vị đặc trưng, ăn một lần khó quên lắm. Tôi đi rừng, đi sông suối bắt cá cộng anh em dân bản. Luôn luôn mang theo 1 gói nhỏ bột Mắc Khén để sử dụng.
– MÓN RÁN: Ta sở hữu thể dùng để tẩm ướp thực phẩm như cá, làm thịt trước lúc đem rán. Mùi hạt Khén cay cay, thơm thơm, bảo đảm ko với dòng gia vị nào đặc biệt tới thế.
– PHA NƯỚC CHẤM: Chỉ nên cho 1 chút bột Mắc Khén đã rang xay vào bát nước Nắm, chấm gì cũng thấy ngon. Đặc biệt là chấm Cá/Thịt nướng hoặc Rán.
Còn cầu kì hơn nữa ư? Phải kể đến món chấm mang tên gọi “Chẳm Chéo” đây chính là món chấm tinh túy nhất của ẩm thực Tây Bắc, và kèm theo không thể thiếu hạt Mắc Khén.
– TẨM ƯỚP LÀM THỊT KHÔ: Rất phổ biến người khi ăn món Thịt Trâu hay Bò khô của Tây Bắc cứ thắc mắc ko hiểu mang vị gì mà đặc biệt tới thế. Thưa các bác bỏ là buộc phải mang hạt Khén, chính hạt Khén đã có lại mùi vị đặc trưng vô cộng của các món ăn Tây Bắc.
3. SƠ CHẾ, RANG & XAY MẮC KHÉN NHƯ THẾ NÀO ?
Thường ví như các bác bỏ chọn hạt Khén đã rang, xay, được đóng vào từng gói nhỏ thì chỉ việc sử dụng, nhưng ở đây, em chỉ dẫn các bác bỏ chế biến hạt Khén khô & thô, tức thị chưa qua xử lý gì cả, để khiến cho thành trang bị gia vị duy nhất vô nhị của Tây Bắc.
Mắc Khén buộc phải rang, rồi xay thành bột thì mới tiêu dùng được. Chú ý, không buộc phải rang/xay quá nhiều, mỗi lần ta chỉ buộc phải rang một ít, dùng hết rồi lại rang tiếp.
Sau khi đã rang xong, chúng ta ko buộc phải xay hoặc giã luôn. Mà hãy để nguyên như vậy trong vòng 30 hoặc 40 phút cho nguội hẳn rồi mới xay.
Sử dụng cối xay hạt Tiêu sẵn với trong gia đình, hoặc cối & chày để giã, tán nhỏ hạt.
Hoặc đơn thuần nhất là dùng máy xay, giả dụ những cả nhà rang & xay nhiều! Thì tiêu dùng cối của máy xay sinh tố là nhàn nhất.
Bột Mắc Khén thành phẩm chỉ nên mịn vừa phải, không cố định bắt buộc mịn nhỏ như bột hạt Tiêu.
CÁCH BẢO QUẢN: Cho vào lọ thật kín để bảo quản, thấp nhất dùng các chai nước như chai Pepsi, Cocacola để đựng, vừa luôn tiện lợi, mà lại vô cùng kín. Không bị mất mùi! Chú ý không bảo quản trong tủ lạnh, chỉ nên để nơi râm mát.